Ik moet er vantevoren bij zeggen: ik zit in Sydney, dus niet in de Outback of een afgelegen stad. Verder zijn de mensen die ik hier tref niet echt representatief voor het land. Ze spreken bijna zonder uitzonderingen goed verstaanbaar Engels en het typische knauwerige Australisch zoals dat leeft in Nederland kom ik weinig tegen. Wel kunnen ze dit accentje allemaal wel nadoen.
Nederland is veel meer dan Australië een cultuur die is gebouwd op zekerheid. We hebben lange termijn contracten bij werkgevers die niet zomaar gestopt kunnen worden, we hebben abonnementen op tijdschriften die altijd maar verlengd worden en dat geldt ook voor lidmaatschappen. Dat geldt niet in Australië. Je kan hier bijvoorbeeld veel gemakkelijker je baan verliezen. Dat klinkt nadelig, maar je wordt ook veel gemakkelijker weer aangenomen, het risico is namelijk veel kleiner. Daarom hebben mensen veel banen gehad. Dat heeft wel een nadeel, want doordat je relatief korter in dienst bent, ontstaat er minder een emotionele band met de werkgever. Het grote voordeel is dat je ervaring veel rijker is, er minder ruimte is het bouwen van heilige huisjes en politiek. Creativiteit en innovatie kunnen dan voorop staan. En volgens mij ontstaat daar de potentie voor een leukere baan voor iedereen. Het gevoel echter dat je werkgever geen echte loyaliteit naar jou afgeeft, zorgt er weer voor dat veel Australiers hun baan maar zien als ‘een baan’ die ze in het geld voorziet, zodat ze weer kunnen leven. Volgens mij ligt de ideale situatie ergens tussen Australie en Nederland, en ik ben ervan overtuigd dat we die situatie ook gaan vinden (in de netwerkeconomie).
Een andere element is het sales element; de hele cultuur is hier veel competatiever. De oorzaak ligt volgens mij in dat er voortdurend weer iets verkocht moet worden. Als je abonnement elke keer afloopt, moet je elke keer weer worden overtuigd om het te verlengen. Wat je dus veel ziet in telefoongesprekken, dat je in het gesprek allerlei contracten kunt afsluiten, veel meer dan in Nederland volgens mij. Ook in de salarissen zit veel meer een commissiebasis. Op een reisbureau in Nederland bijvoorbeeld hebben mensen een salaris. Op een reisbureau in Australie krijgen mensen een klein basissalaris en een groot deel commissie. Dat betekent dat voor hen persoonlijk ‘sales’ ook zeer belangrijk is. En dat komt bijvoorbeeld terug in het aantal sprekers op dit onderwerp. Veel meer dan in Nederland vind je sprekers om het onderwerp ‘sales’. In allerlei vormen en maten. Wat je ook ziet is veel meer ‘below the line’ reclame: veel meer gericht op resultaat en veel minder op (merk) beleving. Dat betekent dat hier beeldvullend op TV een kortingpercentage komt, en Australiers tegelijkertijd jaloers zijn op Europees design. Het is gewoon waar het budget naar toe gaat: design bindt emotioneel, mensen laten nabellen kost (veel) geld.
Iets dat ik nog niet zo heb onderzocht zijn allerlei overheidstoeslagen bij contracten, bij de overdracht van huizen bijvoorbeeld. In Nederland zit er iets van 10% kosten voor de koper op een huis. Dat betekent dat het huis eerst 10% in waarde moet stijgen, voordat je het weer kunt verkopen zonder verlies te maken. Gek eigenlijk, want het huis is nog in precies dezelfde toestand. In Australie is dat allemaal volgens mij veel lager. Dat maakt het risico om een huis te kopen, en bij ontevredenheid weer te verkopen, acceptabeler. In Nederland is dat volkomen ondenkbaar. Dat betekent ook dat mensen vaker zullen wisselen van huis (nogmaals: ik moet dit nog onderzoeken), dat er dus vaker iets gekocht, maar dus ook verkocht moet worden. Daar komt weer dat verkopen om de hoek. En de arbeidsmarkt wordt hierdoor ook veel flexibeler. En het zou me niets verbazen als het ook bij auto’s zo werkt.
Die competitiviteit geeft snelheid aan de economie. Alles lijkt zo snel te gaan. Netwerken bijivoorbeeld gaat ook snel. Je zegt wie je bent, wat voor werk je doet of waar je over spreekt. Dat doet de ander ook en dan krijg je al snel: ‘It was nice to meet you, we could have a coffee or so next week’ om vervolgens weg te lopen. De eerste paar keer dat me dit overkwam, was ik echt een beetje flabbergasted. Ik dacht echt: ‘ben ik nou zo oninteressant?’. Ik heb nog niet helemaal helder hoe ik dit in een cultureel model kan gieten. Misschien heeft het iets te maken dat mensen traditioneel ver van elkaar weg wonen, dus zoveel mogelijk mensen willen ontmoeten als er een keer een bijeenkomst is. Het zou immers zonde zijn als je je avond verspilt aan iemand, terwijl in Nederland de kans dat je die persoon nog eens tegen komt juist heel groot is. En dat dit gebruik nu doorloopt, zelfs als je met vijf miljoen in een stad woont en morgen bij wijze van spreken samen kan lunchen.
Naast deze elementen die samenhangen met de IDV en UAI (individualisme en zekerheidsreductie) uit het model van Hofstede speelt ook nog de ‘mannelijksheids’ dimensie mee. De ‘hardheid; zeg maar. De Australische cultuur is veel harder. Zo zag ik gister een programma op TV onder de titel ‘RAW’. Ik zat gewoon onschuldig te kijken terwijl daar een kerel, type Arnold Schwarzenegger, maardan de onaardige variant, een oudere, vriendelijk coach, zo ongeveer z’n hoofd eraf schopte. Dat kan in Nederland echt niet. Misschien in een film, maar niet als een format, in een serie om 8 uur ‘s avonds. Met afschuw heb ik zitten kijken, met deze culturele dimensie in mijn achterhoofd. Vandaag zag ik weer iets. Het ging over een nieuwe machine om schapen te scheren. ik dacht dat het een grapje was. Maar die beesten werden met grof geweld in een machine gekeild, door de machine gehaald en uit de wagen gemikt. Dit soort documentaires zie je in Nederland alleen maar aangevoerd door de dierenbescherming om aan te tonen als er dierengeweld wordt gebruikt. Hier kwam een man aan het woord die juist heel trots vertelde over z’n nieuwe machine. Die ruwheid komt denk ik voort uit de algemene ruwheid in de maatschappij, die uiteindelijk van het platteland komt en in de omringende natuur z’n oorsprong vindt. Wat dat betreft zijn Nederlanders ongeloofelijke watjes. Ik moest meteen denken aan het verbod op het doorspoelen van goudvissen in Zwitersland.
En tenslotte nog iets grappigs: De hele economie is traditioneel gericht op de VS en de UK. Niet in de laatste plaats vanwege de taal natuurlijk. Als ik mensen hier hoor spreken over ‘Overseas’ gaat het in 95% van de gevallen over de US en de UK. Ik zou best eens een rol kunnen gaan spelen in het uitleggen van de verschillende culturen en wat sprekers in elk geval in andere culturen nodig hebben.
Wordt vervolgd.
Dat was het even kort. Als je zelf nog ervaringen hebt met cultuurverschillen tussen Nederland en Australie, laat ze dan vooral hieronder weten!
